Kaptur (Polbud Pomorze): Waloryzacja nie powinna obciążać wykonawców

– Dobrze pamiętamy kontrakty, które w ogóle nie przewidywały waloryzacji – mówi Ryszard Kaptur podkreślając, że wprowadzenie indeksacji w kontraktach największego publicznego zamawiającego było bardzo dobrym rozwiązaniem. Po wielu zmianach limitu czy udziału stron wypracowany został wzór oparty o wskaźniki GUS, który zdaniem prezesa Polbudu, dobrze odzwierciedla sytuację panującą na rynku.

Wiosną tego roku Polbud Pomorze wszedł w spór z inwestorem publicznym na tle realizacji dwóch kontraktów drogowych – chodziło o budowę drogi ekspresowej S3 Dargobądz - Troszyn oraz obwodnicy Koszalina w przebiegu drogi ekspresowej S6. Wykonawca czasowo wstrzymał prowadzenie robót na tych inwestycjach. Jednym z aspektów, które wówczas podnoszono była waloryzacja. Już wtedy wykonawca zwracał uwagę, że podział ryzyka pół na pół przy tak dużych i niemożliwych do przewidzenia wzrostach cen jest „oczywistym gospodarczym absurdem”.

– Kontrakty, jakie realizuje Polbud Pomorze, były podpisane w 2020 i 2021 roku. Analiza poprzednich lat wykazywała, że średnioroczne wzrosty cen wahały się w przedziale 0-3%. Waloryzacja w kontraktach była przewidziana do wysokości 5% zaakceptowanej kwoty kontraktu i udział stron w waloryzacji 50% – przypomina prezes.

W tym czasie sytuacja na rynku była stabilna, co pozwalało wykonawcom z dużą dokładnością oszacować wzrosty cen. Jak mówi prezes, ani przedsiębiorcy, ani oficjalne źródła, którymi posługuje się zamawiający nie przewidywały ponadnormatywnych wzrostów, które spowodowały pandemia COVID-19 oraz agresja Rosji w Ukrainie. Rynek cen usług oraz materiałów w budownictwie został całkowicie zaburzony.

– Używając wzoru zaproponowanego przez zamawiającego wzrost cen przekroczył ponad 40% zaakceptowanej kwoty kontraktu. Działania zamawiającego podnoszące limit waloryzacji w sumie do 15% pozwalają tylko w części pokrywać straty wywołane czynnikami zewnętrznymi w zupełności niezależnymi od wykonawcy. Zarówno skala wzrostów jak i 50-procentowy udział wykonawcy w tych wzrostach powoduje duże straty na kontraktach – mówi Ryszard Kaptur.

Obecnie spór wykonawcy z inwestorem drogowym jest już zażegnany. Prace są kontynuowane, a obwodnica Koszalina została udostępniona dla kierowców. Na razie, na wybudowanej w ramach kontraktu 800-metrowej estakadzie ruch odbywa się po jednej jezdni. Druga powinna być oddana do ruchu niebawem (oficjalny termin ukończenia robót to koniec sierpnia). Przed końcem roku ma być także zakończona budowa drogi S3.

Problem waloryzacji wciąż aktualny

Prezes Polbudu podkreśla, że waloryzacja nie powinna obciążać wykonawców. Ma jedynie regulować zmiany cen na rynku. – Przede wszystkim nie powinno być limitu waloryzacji, a udział wykonawcy powinien zostać ograniczony do 20%, tak jak jest to stosowane w umowach przez innych zamawiających, m.in. Bank Światowy, i jak stosowała w przeszłości również GDDKiA – mówi przedstawiciel wykonawcy.

Covid oraz wojna w Ukrainie spowodowały niespotykany wcześniej wzrost kosztów. Skoki cen niekiedy są jednak powodowane również przez czynniki wewnętrzne. – Nadmierne spiętrzenie przetargów, a co za tym idzie robót budowlanych zawsze powoduje wzrost cen materiałów ale także i usług. Branża wielokrotnie zwracała się do inwestorów, aby planowanie inwestycji było zsynchronizowane i uwzględniało zarówno potencjał wykonawczy jak i zasoby rynku – mówi Ryszard Kaptur. – Planowanie z kilkuletnim wyprzedzeniem pozwoliłoby na przygotowanie odpowiedniego potencjału zarówno ludzkiego jaki i sprzętowego i pozwoliłoby na uniknięcie lub spłaszczenie „górki inwestycyjnej” – dodaje.

Duże inwestycje jak CPK są potrzebne branży

Obecnie rynek szykuje się m.in. do realizacji Centralnego Portu Komunikacyjnego wraz z infrastrukturą towarzyszącą. Niedawne ogłoszenie decyzji o kontynuowaniu projektu to, w ocenie prezesa Polbudu-Pomorze ważna informacja dla rynku. – Potrzebujemy nowych inwestycji, a ta inwestycja jest bardzo duża i ma bardzo istotny wpływ na rynek budowlany w Polsce – stwierdza Ryszard Kaptur. W realizacji tej inwestycji będzie uczestniczyć także kierowana przez niego firma. – Jako Polbud Pomorze nie tylko liczymy na udział w realizacji, ale już uczestniczymy w postępowaniach ogłaszanych przez CPK. Na razie mamy podpisane umowy ramowe – informuje prezes.